Στις 22 Απριλίου 1870 στην πόλη Σιμπίρσκ στο Βόλγα γεννήθηκε ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ, ή όπως έμελλε να τον μάθει η ιστορία, ο Λένιν. Ιστορική προσωπικότητα του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος και ένας από τους θεμελιωτές του. Δεν είναι τυχαίο που το όνομα του προστέθηκε δίπλα σε αυτό του Μαρξ και του Ένγκελς, ονομάζοντας πλέον αυτή την κοσμοθεωρία Μαρξισμό -Λενινισμό.
Τα πρώτα χρόνια:
Η γενέτειρα του χαρακτηριζόταν από την έντονη εκμετάλλευση των χωρικών και τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Σε γενικό πλαίσιο, χαρακτηριστικό της Ρωσίας την τότε περίοδο ήταν η μεγάλη έκταση του πρωτογενούς τομέα παραγωγής και ιδιαίτερα της αγροτικής παραγωγής. Πιο συγκεκριμένα, τεράστιο μέρος του ρωσικού πληθυσμού απασχολούταν στα τσιφλίκια κάτω από άθλιες συνθήκες. Ταυτόχρονα οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής στην Ρωσία ενισχύονταν με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Όπως σημείωνε ο Λένιν «Αν συγκρίνουμε την προκεφαλαιοκρατική εποχή στη Ρωσία με την κεφαλαιοκρατική… τότε θα αναγκαστούμε να παραδεχτούμε ότι η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στον καπιταλισμό είναι εξαιρετικά γοργή»1. Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά την κατάργηση της δουλοπαροικίας το 1861, η Ρωσία διένυσε μια βιομηχανική άνοδο που σε διάστημα είκοσι ετών (1887-1908) οδήγησε σε διπλασιασμό των βιομηχανικών εργατών (από 1.300.000 έφτασαν τα 2.700.00). Η εργατική τάξη συγκεντρωνόταν στα μεγάλα αστικά κέντρα στις βιομηχανικές πόλεις και ζούσε κάτω από άθλιες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Ως επί τω πλείστο οι εργάτες δούλευαν για 13 -14 ώρες την ημέρα, παρόλο που το 1897 υπήρξε νόμος που περιόριζε σε 11,5 τις εργάσιμες ώρες. Οι μισθοί ήταν εξαιρετικά χαμηλοί, στα επίπεδα που να μπορούν απλά να διασφαλίζουν την αναπαραγωγή της εργατικής τάξης, με τους χειρότερους όρους. Οι περισσότεροι εργάτες εξακολουθούσαν να μένουν σε υπόγεια, σε παράγκες και θαλάμους εργοστασίων, ενώ ακόμη και τα όργανα του καθεστωτικού Τύπου ομολογούσαν πως η ζωή τους ελάχιστα διέφερε από τη ζωή των ανθρώπων που ζούσαν σε κάτεργα.
Ο Λένιν από τα νεαρά του χρόνια στρατεύθηκε στην επαναστατική δράση και τον μαρξισμό. Στα πρώτα στάδια της ωρίμανσης της σκέψης του καταπιάστηκε κυρίως με την μελέτη και την απλοποίηση του με τρόπο που να μπορούν να τον κατανοούν οι εργάτες, αλλά και με την διάδοση του. Το κυρίαρχο ιδεολογικό ρεύμα της εποχής ήταν ο ναροντνικισμός2, που εν ολίγοις υποστήριζε την ατομική τρομοκρατία ως μορφή πάλης για την απελευθέρωση της αγροτιάς, που την θεωρούσε ως την κινητήρια τάξη (ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια πριν την ανάπτυξη της εργατικής τάξης στην Ρωσία).
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε το επιχείρημα που λέει ότι ο Λένιν ακολούθησε την επαναστατική του δράση λόγω της εκτέλεσης του αδερφού του από το τσαρικό καθεστώς. Ουσιαστικά το επιχείρημα αυτό στοχεύει στο να πείσει ότι εντάχθηκε στην επαναστατική δράση και έδρασε εμφορούμενος από συναισθηματική φόρτιση. Ο αδελφός του Αλέξανδρος Ουλιάνοφ ήταν ενταγμένος στην οργάνωση «Ναρόντναγια Βόλια»3, υποστηρίζοντας την ατομική τρομοκρατία ως μέσο πάλης, αλλά ταυτόχρονα διατηρούσαν νεοχεγκελιανές αντιλήψεις περί της κεντρικής θέσης μιας διανόησης που θα πραγματοποιήσει την αλλαγή.
Ο Λένιν από τα πρώτα κιόλας βήματα του στην επαναστατική δράση απέρριπτε τις οπορτουνιστικές και αριστερίστικες αντιλήψεις. Στο έργο του «Τι είναι οι «φίλοι του λαού» και πως πολεμούν τους σοσιαλδημοκράτες», παρουσίαζε το πραγματικό πρόσωπο των ναρόντνικων και πως ήταν κάλπικοι «φίλοι του λαού», οι οποίοι στην πραγματικότητα ήταν ενάντια στο λαό. Στο ίδιο έργο ο Λένιν για πρώτη φορά διατύπωσε την ιδέα της επαναστατικής συμμαχίας των εργατών και αγροτών.
Η πρώτη επαφή με την επαναστατική δράση έλαβε χώρα στα φοιτητικά του χρόνια, στο πανεπιστήμιο του Καζάν από το οποίο και αποβλήθηκε λόγω αυτής. Συνεχίζει τις σπουδές του στη Νομική Σχολή στην Πετρούπολη όπου ασχολείται πιο σχολαστικά με την μελέτη του μαρξισμού. Εκεί λόγω των συνθηκών συνδέεται με τους εργάτες, αφού η Πετρούπολη συγκέντρωνε μεγάλο αριθμό. Από την αρχή έδινε ιδιαίτερο βάρος στην ίδρυση επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης σε πανεθνική κλίμακα. Σαν πρώτο βήμα προχώρησε στην συνένωση των μαρξιστικών πυρήνων της Πετρούπολης σε επαναστατική πολιτική οργάνωση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, στις αρχές του 1895 καθοδηγεί μια μαρξιστική ομάδα με την ονομασία “Ένωση Αγώνα για την Απελευθέρωση της Εργατικής Τάξης”.
Στα τέλει του ίδιου έτους συλλαμβάνεται για την δράση του και φυλακίζεται, αλλά δε σταμάτησε την επαναστατική του πάλη. Στη φυλακή, ο Λένιν έγραψε την μπροσούρα «Για τις απεργίες» και την προκήρυξη «Στην τσαρική κυβέρνηση», όπου ξεσκέπαζε την άγρια αυθαιρεσία του τσαρικού καθεστώτος. Την ίδια περίοδο, έγραψε κι ένα σχέδιο προγράμματος του κόμματος. Αφού εκτίει ποινή φυλάκισης 14 μηνών εξορίζεται στην Σιβηρία.
Τα χρόνια στην εξορία και το ΣΔΕΚΡ:
Το Μάρτη του 1898 πραγματοποιείται στο Μινσκ, το πρώτο ιδρυτικό συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ), με τη συμμετοχή 9 αντιπροσώπων. Παρόλο που ο Λένιν βρίσκεται εξόριστος και δεν πήρε μέρος στο συνέδριο, συμμετέχει ενεργά. Η πρώτη αυτή προσπάθεια δεν έμελλε να καρποφορήσει αφού συνελήφθη όλη η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Στην εξορία ο Λένιν τελειώνει το έργο του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία», που ξεσκεπάζει το ρόλο των ναρόντνικων και των «οικονομιστών», που ήθελαν η εργατική τάξη να κάνει μόνο οικονομικό αγώνα, και τον πολιτικό αγώνα να τον αφήσει στην αστική τάξη. Στο ίδιο έργο, θεμελιώνει το ρόλο και τις σχέσεις των τάξεων στη Ρωσία και αναδεικνύει τη δυνατότητα της αριθμητικά μικρής, αλλά συγκεντρωμένης στα βασικά αστικά κέντρα εργατικής τάξης, να ηγηθεί της επανάστασης, ανοίγει το δρόμο για τη συνένωση της επαναστατικής θεωρίας με το επαναστατικό κίνημα στη Ρωσία.
Το 1900 φεύγει ως πολιτικός εξόριστος στην Ελβετία και από εκεί το Δεκέμβρη του ίδιου έτους, προχωρά στην έκδοση της εφημερίδας «Ισκρα» 4 , η οποία έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη δημιουργία ενιαίας καθοδηγητικής γραμμής σε όλο το κόμμα. Κάτω από τον τίτλο της η εφημερίδα, είχε το ρητό: «Από τη σπίθα θ’ ανάψει η φλόγα».
Το 1902 εξέδωσε την μπροσούρα «Τι να κάνουμε» όπου αποκαλύπτει τον οπορτουνισμό, όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά ως διεθνές φαινόμενο.
Το δεύτερο συνέδριο του ΣΔΕΚΡ πραγματοποιήθηκε το 1903. Κατά την διάρκεια του συνεδρίου (προσυνεδριακά και συνεδριακά) υπήρξε έντονη ιδεολογική αντιπαράθεση για την οργανωτική συγκρότηση, για το ποιος μπορεί να ονομάζεται μέλος του κόμματος (συμφωνεί με την τακτική και την πολιτική του κόμματος, να ενισχύει οικονομικά το κόμμα και ότι πρέπει να συμμετέχει σε μία κομματική οργάνωση). Την περίοδο αυτή ο Λένιν καταπιάνεται πιο έντονα με το ζήτημα του Κόμματος. Από την εξορία καθοδηγεί την ιδεολογική πάλη στο εσωτερικό του κόμματος και καταφέρνει σε μεγάλο βαθμό να επικρατήσουν οι ιδεολογικές και οργανωτικές αρχές που υπερασπίζονταν οι μπολσεβίκοι5 απέναντι από τις θέσεις των οπορτουνιστών μενσεβίκων6. Με την καθοδήγηση του Λένιν το ΣΔΕΡΚ παίρνει μορφή προλεταριακού κόμματος νέου τύπου, το οποίο θα λειτουργεί στη βάση της συνειδητής πειθαρχίας με τις βασικές αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και θα καθοδηγήσει την εργατική τάξη στον ιστορικό σκοπό της για την απαλλαγή από την εκμετάλλευση των εργατών από το κεφάλαιο και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Η αστικοδημοκρατική επανάσταση του 1905-1907:
Από το 1904, οξύνθηκαν οι ταξικές αντιθέσεις που επιδεινώθηκαν με τον Ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο. Στη Ρωσία ξέσπασε απεργιακό κίνημα με κατά κύριο λόγο οικονομικά αιτήματα, άλλα με την καθοδήγηση των μπολσεβίκων ήδη μέχρι το 1905 μπαίνουν μπροστά και πολιτικά αιτήματα. Μέσα σε αυτές τις οξυμένες συνθήκες του 1905 ο Λένιν επιστρέφει στην Ρωσία. Mε την παρέμβαση του κλήρου, μέσω του πάτερ Γκαπόν, και των αρχών ιδρύουν την «Οργάνωση των Ρώσων εργοστασιακών εργατών της Πετρούπολης» με σκοπό να εκτονώνει τις κινητοποιήσεις προς όφελος των εργοδοτών και του τσάρου και σε τελική ανάλυση να υπονομεύσουν το εργατικό κίνημα. Όταν ο Γκαπόν αντιλήφθηκε ότι οι συνθήκες συνέχιζαν να οξύνονται κάλεσε τους εργάτες, με συνοδεία της αστυνομίας, σε ειρηνική πορεία έξω από τα χειμερινά ανάκτορα για να υποβάλουν ένα υπόμνημα στον τσάρο. Στο υπόμνημα αναφέρονταν:
«Μεγαλειότατε, εμείς οι εργάτες και κάτοικοι της Πετρούπολης, ήρθαμε με τις γυναίκες μας, τα παιδιά μας και τους γέροντες γονείς μας, σε σένα, για να βρούμε δικαιοσύνη και προστασία (…) Είσαι η τελευταία ελπίδα της σωτηρίας μας. Μην αρνιέσαι τη βοήθεια στο λαό σου. Βγάλτον απ’ την αθλιότητα και την αμάθεια, βοήθησέ τον να καλυτερέψει την τύχη του. Απάλλαξέ τον απ’ την καταπίεση των κρατικών οργάνων. Γκρέμισε τον τοίχο που υψώνεται ανάμεσα σε σένα και το λαό σου. Σκοπός σου είναι η ευτυχία του λαού, αλλά την ευτυχία αυτή του την αφαίρεσαν».
Οι μπολσεβίκοι που από την αρχή κράτησαν συνεπή στάση υπέρ των εργαζομένων, τόσο στα εργοστάσια όσο και στο ΣΔΕΚΡ, προσπάθησαν να προειδοποιήσουν το προλεταριάτο για τον τυχοδιωκτικό χαρακτήρα της πορείας. Παρόλα αυτά η πορεία πραγματοποιήθηκε. Οι μικροαστικές αντιλήψεις ήταν εύκολα εμφανείς στην πορεία, αφού πολλοί διαδηλωτές που συμμετείχαν κρατούσαν εικόνες, σταυρούς και φωτογραφίες του τσάρου και οι περισσότεροι ήλπιζαν ότι ο Ρώσος τσάρος θα τους καταλάβαινε. Οι μπολσεβίκοι έλαβαν ενεργό ρόλο στην πορεία προειδοποιώντας ταυτόχρονα τους εργάτες με προκήρυξη ότι:
«Δεν πρέπει να παρακαλούμε τον τσάρο, δεν πρέπει να ταπεινωνόμαστε μπροστά στον άσπονδο εχθρό μας, αλλά να τον γκρεμίσουμε από το θρόνο. Η απελευθέρωση των εργατών μπορεί να είναι έργο μόνο των ίδιων των εργατών. Μην περιμένετε την ελευθερία ούτε από τους παπάδες, ούτε από τους τσάρους».
Οι εξελίξεις δικαίωσαν τους μπολσεβίκους. Η διαδήλωση αιματοκυλήθηκε από το στρατό και την αστυνομία. Περισσότεροι από χίλιοι διαδηλωτές έπεσαν νεκροί, ενώ χιλιάδες άλλοι τραυματίστηκαν. Η μέρα εκείνη, 22 Ιανουαρίου 1905, έμεινε στην Ιστορία ως η «Ματωμένη Κυριακή» της ρωσικής εργατικής τάξης, αλλά και ως η αρχή της Ρωσικής επανάστασης.
Το επόμενο διάστημα οξύνονται οι συνθήκες. Περισσότεροι εργαζόμενοι μπαίνουν στον αγώνα και κηρύσσονται απεργίες η μια μετά την άλλη. Ένοπλα εργατικά τμήματα συγκρούονται με τον στρατό. Οι μπολσεβίκοι του Λένιν μπαίνουν πάλι μπροστά με το σύνθημα “Κάτω ο τσάρος”. Η επανάσταση εξαπλώνεται σε όλη την Ρωσία και μαζί της τα Σοβιέτ 7 (εκλεγμένα συμβούλια). Αποκορύφωμα της επανάστασης ήταν η εξέγερση των εργατών της Μόσχας. Τον Δεκέμβριο οι μπολσεβίκοι πείθουν το Σοβιέτ της Μόσχας να κηρύξει γενική απεργία, με σκοπό να εξελιχθεί σε εξέγερση. Πράγμα το οποίο έγινε άλλα παρ’ όλες τις ηρωικές μάχες των εργατών η εξέγερση δεν κατάφερε να εξαπλωθεί στην υπόλοιπη Ρωσία και ηττήθηκε, μαζί με όλη την επανάσταση του 1905.
Αργότερα ο Λένιν γράφει για την περίοδο αυτή : «Χρόνια της επανάστασης 1905-1907. Όλες οι τάξεις εμφανίζονται ανοιχτά. Όλες οι απόψεις σχετικά με το πρόγραμμα και την τακτική ελέγχονται με τη δράση των μαζών. Ο απεργιακός αγώνας παίρνει πρωτοφανέρωτο στον κόσμο πλάτος και οξύτητα. Η οικονομική απεργία μετεξελίσσεται σε πολιτική και η πολιτική σε εξέγερση. Δοκιμάζονται στην πράξη οι σχέσεις ανάμεσα στο προλεταριάτο που καθοδηγεί και στην καθοδηγούμενη, ταλαντευόμενη ασταθή αγροτιά. Μέσα στην αυθόρμητη ανάπτυξη του αγώνα γεννιέται η σοβιετική μορφή οργάνωσης… Η εναλλαγή των κοινοβουλευτικών μορφών πάλης με τις μη κοινοβουλευτικές, της τακτικής της αποχής από το Κοινοβούλιο με την τακτική της συμμετοχής στο Κοινοβούλιο, των νόμιμων μορφών πάλης με τις παράνομες, καθώς και η αλληλεξάρτηση και η σύνδεσή τους – όλα αυτά τα χαρακτηρίζει ένας καταπληκτικός πλούτος περιεχομένου. Κάθε μήνας αυτής της περιόδου ισοδυναμούσε, από την άποψη της εκμάθησης των βάσεων της πολιτικής επιστήμης – και από τις μάζες, και από τους αρχηγούς, και από τις τάξεις, και από τα κόμματα – με ένα χρόνο “ειρηνικής” “συνταγματικής” ανάπτυξης. Χωρίς τη “γενική δοκιμή” του 1905, θα ήταν αδύνατη η νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης του 1917». 8
Με την ήττα της επανάστασης ο Λένιν αναγκάζεται να φύγει εξόριστος στην Γενεύη. Παρά την ήττα, η επανάσταση αυτή δείχνει ότι το παγκόσμιο επαναστατικό κέντρο μεταφέρεται στη Ρωσία. Τα επόμενα χρόνια χαρακτηρίζονται από ενίσχυση της αντίδρασης. Οι αντιθέσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας συνεχίζουν να επηρεάζουν το λαό. Η λαϊκή δυσαρέσκεια εντείνεται καθώς παρά τις μεταρρυθμίσεις του 1905, δεν κατάφεραν να εκσυγχρονίσουν τις απαρχαιωμένες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές δομές. Η κακομεταχείριση των αγροτών από τους γαιοκτήμονες εντείνεται ενώ η εργατική τάξη καταπιέζεται όλο και περισσότερο από τους βιομήχανους. Οι μπολσεβίκοι με την καθοδήγηση του Λένιν, διαμορφώνουν την στρατηγική τους με στόχο την καθοδήγηση ολόκληρου του λαού (εργατικής τάξης, αγροτιάς). Με το σύνθημα «μαζί με όλη την αγροτιά ενάντια στο μεσαίωνα» θέτουν ως στόχο τον κοινό αγώνα των αγροτών με την εργατική τάξη.
Η είσοδος της τσαρικής Ρωσίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) όξυνε ακόμα περισσότερο τις κοινωνικές αντιθέσεις, με πολύ αρνητικές συνέπειες για τη χώρα και το λαό. Οι εργάτες και οι αγρότες υποφέρουν από τις καταστροφές του πολέμου. Η έλλειψη πυρομαχικών, η δυσαρέσκεια στους κατώτερους αξιωματικούς και φαντάρους από τις συνεχείς ήττες, η έλλειψη τροφίμων προκάλεσαν δυσαρέσκεια σε ολόκληρο το λαό της Ρωσίας (ακόμα και στην αστική τάξη η οποία καταλαβαίνει ότι δεν εξυπηρετούνται τα συμφέροντά της).
Οι μπολσεβίκοι εξηγούσαν τι είναι αυτός ο πόλεμος και ποιους ωφελεί. Η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης και των αγροτών υποστήριζε τους μπολσεβίκους. Ταυτόχρονα δημιουργούνται σιγά – σιγά οι προϋποθέσεις για την άνοδο του επαναστατικού κινήματος στην Ρωσία, με αποκορύφωμα το 1917. Ο Λένιν καταπιάνεται με την Μαρξιστική φιλοσοφία και μελετά το ιμπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος. Ταυτόχρονα αναπτύσσει τις τακτικές των μπολσεβίκων μέχρι τον στρατηγικό τους στόχο.
1917:
Το Φεβρουάριο του 1917, και εν μέσω του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, ξεσπά αστικοδημοκρατική επανάσταση που οδηγεί στην αντικατάσταση του Τσάρου από προσωρινή αστική κυβέρνηση. Την περίοδο αυτή παρατηρείται στην Ρωσία η δυαδική εξουσία (της αστικής κυβέρνησης και των Σοβιέτ). Στην επανάσταση αυτή καθοριστικό ρόλο είχαν οι μπολσεβίκοι υπό την καθοδήγηση του Λένιν. Από τις πρώτες κιόλας μέρες της επανάστασης η αστική κυβέρνηση προδίδει τα συνθήματα της επανάστασης από την οποία προέκυψε και εκμεταλλεύεται την εξουσία για τα συμφέροντα της τάξης της (αστικής) σε βάρος των εργαζόμενων. Ο Λένιν υπερασπίζεται την θέση να συνεχιστεί η επανάσταση με την καθοδήγηση του προλεταριάτου μέχρι την τελική νίκη του. Ακολουθεί η δίωξη των μπολσεβίκων από τον Κερένσκι και η ταυτόχρονη πλειοψηφία των μπολσεβίκων στα Σοβιέτ. Στο διάστημα που μεσολάβησε από τον Φλεβάρη μέχρι τον κόκκινο Οκτώβρη και την νικηφόρα έκβαση της σοσιαλιστικής επανάστασης ο Λένιν επιστρέφει στη Ρωσία και επιταχύνει τις εξελίξεις καθώς καθορίζει το προσανατολισμό του μπολσεβίκικου κόμματος, με τις «Θέσεις του Απρίλη». Τα καθήκοντα του προλεταριάτου πλέον αλλάζουν, θέτοντας ως άμεσο το στόχο της εργατικής εξουσίας, έτσι ώστε το Κόμμα των Μπολσεβίκων να προετοιμάσει και να πραγματοποιήσει με επιτυχία τη Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία. Ακολούθησε η αντιπαράθεση μέσα στα Σοβιέτ μεταξύ των μπολσεβίκων και των εσέρων – μενσεβίκων, που οδήγησε στην μπολσεβικοποίηση των Σοβιέτ. Μέχρι τον Οκτώβρη του 1917 το Μπολσεβίκικο Κόμμα κατάφερε να κατακτήσει την πλειοψηφία στα Σοβιέτ, αλλά και να μπολιάσει ένα μεγάλο μέρος των στρατιωτών με τις επαναστατικές ιδέες. Τον Νοέμβριο (νέο ημερολόγιο) ο Λένιν καταφθάνει στο Σμόλνι για να αναλάβει την καθοδήγηση της επανάστασης, αφού ήδη την έχει θέσει και υποστηρίξει στην ημερήσια διάταξη των μπολσεβίκων και των Σοβιέτ. Στις 7 Νοεμβρίου καταλαμβάνονται τα χειμερινά ανάκτορα. Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση είναι πλέον γεγονός.
Ο Λένιν θέλοντας να τονίσει τον καθοριστικό ρόλο των μαζών στην νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης, ανάφερε μεταξύ άλλων στο 3ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς: «Νικήσαμε στη Ρωσία γιατί μαζί μας δεν ήταν μόνο η αναμφισβήτητη πλειοψηφία της εργατικής τάξης (στις εκλογές του 1917 η συντριπτική πλειοψηφία ήταν μαζί μας και ενάντια στους μενσεβίκους), αλλά και επειδή ο μισός στρατός αμέσως και τα 9/10 της αγροτικής μάζας μέσα σε μερικές βδομάδες μετά την κατάληψη της εξουσίας πέρασαν με το μέρος μας».9
Η οικοδόμηση του Σοσιαλισμού εν μέσω εμφυλίου πολέμου 1918-1920:
Ακολουθεί η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Ρωσία εν μέσω εμφύλιου πολέμου και την επέμβαση των 14 χωρών στην νεαρή τότε Σοβιετική Ένωση. Την επόμενη κιόλας μέρα της επανάστασης το 2ο πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ, συνήλθε στην προκαθορισμένη του συνεδρία. Ο Λένιν ανεβαίνοντας στο βήμα του δεύτερου πανρωσικού συνεδρίου των Σοβιέτ διακήρυξε: «Η σοσιαλιστική επανάσταση για την οποία μιλούσαν οι μπολσεβίκοι, έχει συντελεστεί» και αποφάσισε το Διάταγμα για εγκαθίδρυση της σοβιετικής εξουσίας. Υπογράφεται το «Διάταγμα για την Ειρήνη» με το οποίο έβγαζε τη Ρωσία έξω από τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και έξω από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το «Διάταγμα για τη Γη» με το οποίο καταργήθηκε – χωρίς καμία αποζημίωση – η ιδιοκτησία της γης από τους τσιφλικάδες, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκρατορικής και της μοναστηριακής.
Ακόμη, υπογράφεται το «Νομοσχέδιο για τον Εργατικό έλεγχο στις βιομηχανικές, εμπορικές και τραπεζικές επιχειρήσεις». Λίγες μέρες μετά την Επανάσταση ο Λένιν είχε ήδη υπογράψει τον νόμο για την «Εθνικοποίηση των Τραπεζών», την «Εθνικοποίηση του Εμπορικού Στόλου», όπως επίσης και το «Διάταγμα Ακύρωσης όλων των Εσωτερικών και Εξωτερικών Δανείων» που είχε υπογράψει η τσαρική και η προηγούμενη αστική κυβέρνηση.
Ο Λένιν ηγείται της θεμελίωσης του πρώτου κράτους της εργατικής τάξης στην ανθρώπινη ιστορία. Το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στον κόσμο που μέσα σε συνθήκες διεθνούς απομόνωσης και αποκλεισμού, όχι μόνο άντεξε για 70 χρόνια, αλλά έδωσε τέτοια δικαιώματα στο λαό, που για τους εργαζόμενους στις καπιταλιστικές χώρες παραμένουν ακόμη και σήμερα άπιαστα. Προώθησε πρωτοπόρες θέσεις στους τομείς της επιστήμης, του πολιτισμού, της κοινωνικής πρόνοιας, της υγείας, της εκπαίδευσης, της τέχνης, του αθλητισμού. Είχε αποφασιστική συμβολή στην αντιφασιστική Νίκη ενάντια στο φασισμό και το ναζισμό. Παρά τα όποια λάθη, παραλείψεις και διαστρέβλωσης του σοσιαλισμού, που οδήγησαν στις ανατροπές και την διάλυση της ΕΣΣΔ και των σοσιαλιστικών χωρών το 1991, η πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αποτελεί φάρο και παρακαταθήκη για τους αγώνες των λαών σήμερα για απαλλαγή από το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα.
Στις 21 Ιανουαρίου 1924 η καρδιά του Λένιν έπαψε να χτυπά αλλά δεν έπαψε να εκπέμπει το μεγαλείο του έργου του. Από πολλούς αυτό το έργο χαρακτηρίζεται ως ο μαρξισμός στην εποχή την ιμπεριαλιστικού σταδίου του καπιταλισμού. Αυτό που είναι σημαντικό για την προσωπικότητα αυτή, δεν είναι μονάχα η ιδιοφυΐα και η μοναδικότητα του, αλλά και το γεγονός ότι έστρεψε αυτά τα χαρακτηριστικά αφενός για να κατανοήσει ως ζωντανή ιδεολογία τον Μαρξισμό και αφετέρου κατάφερε να «ακτινογραφήσει» τις πραγματικές συνθήκες της κοινωνίας την περίοδο που ζούσε.
“Ακριβώς επειδή ο μαρξισμός δεν είναι νεκρό δόγμα, δεν είναι κάποια τελειωμένη, έτοιμη, αμετάβλητη θεωρία, μα ζωντανή καθοδήγηση για δράση, ακριβώς γι’ αυτό δεν μπορούσε παρά να αντανακλά την καταπληκτικά απότομη αλλαγή των όρων της κοινωνικής ζωής”10
Η είδηση του θανάτου του ΛΕΝΙΝ μεταδόθηκε από το σοβιετικό ραδιόφωνο στη Σοβιετική Ένωση και σ’ όλο τον κόσμο στις 22 Ιανουαρίου 1924, στις 6 το πρωί. Η ΚΕ του Μπολσεβίκικου Κόμματος, μετά από έκτακτη συνεδρίασή της, απηύθυνε έκκληση «Προς το κόμμα, όλους τους εργαζόμενους», όπου ανέφερε πως μετά τον Μαρξ η ιστορία του απελευθερωτικού κινήματος δεν είχε αναδείξει μια τόσο γιγάντια μορφή σαν τον Λένιν. «Ο,τι πραγματικά μεγάλο και ηρωικό έχει το προλεταριάτο ατρόμητο μυαλό, θέληση σιδερένια, αλύγιστη, επίμονη θέληση που δαμάζει τα πάντα, ιερό μίσος, μίσος θανάσιμο ενάντια στη σκλαβιά και την καταπίεση, επαναστατικό πάθος, που μετακινεί βουνά, απεριόριστη πίστη στις δημιουργικές δυνάμεις των μαζών, τεράστια οργανωτική μεγαλοφυία, όλα αυτά βρήκαν τη μεγαλειώδη ενσάρκωσή τους στον Λένιν, που το όνομά του έγινε σύμβολο του νέου κόσμου από τη Δύση ως την Ανατολή, από το Νότο ως το Βορρά»11
Στις 27 Γενάρη η σορός του Λένιν μεταφέρθηκε στην Κόκκινη Πλατεία και τοποθετήθηκε στο Μαυσωλείο.
Ο Λένιν για το Προλεταριακό Κόμμα Νέου Τύπου:
Ο Λένιν σε όλη την διάρκεια της ζωής του καταπιανόταν με την διαλεκτική σύνδεση της θεωρίας και της πράξης. Κατ’ επέκταση δεν θα μπορούσε να μην ασχοληθεί με την οργάνωση της εργατικής τάξης και δει της πρωτοπορίας της σε κόμμα. Ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε την κρίση που ξέσπασε στη Β’ Διεθνή και στα Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της τότε εποχής. Έτσι ανάπτυξε και εδραίωσε την θεωρία για το Κόμμα Νέου Τύπου (ΚΝΤ). Νέου τύπου γιατί διαχώριζε την οντότητα και τη δομή του από τα παλιά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Β’ Διεθνής και τα αστικά κόμματα.
Για την ανάπτυξη του ΚΝΤ έλαβε υπόψη την πείρα του επαναστατικού τότε κινήματος τόσο στην Ρωσία όσο και σε άλλες χώρες του κόσμου. Βασικό μέλημα ήταν η συνένωση όλων των επαναστατικών στοιχείων σε ένα ενιαίο πανεθνικό κόμμα που θα είναι μονολιθικό, συσπειρωμένο, οργανωμένο και πειθαρχημένο κόμμα. Έθεσε ως βασικό στοιχείο του νέου κόμματος την ύπαρξη ενός εκφραστικού οργάνου «…που να βγαίνει τακτικά και να βρίσκεται σε στενή σύνδεση με όλες τις τοπικές ομάδες».
Το κόμμα πρέπει να είναι η ενότητα θεωρητικών, πολιτικών και οργανωτικών αρχών και να μπορεί φέρει σε πέρας την επίτευξη της κοινωνικής αλλαγής. Θα πρέπει να είναι ικανό να δίνει μάχες σε τρία επίπεδα: στον οικονομικό, στον πολιτικό και στον ιδεολογικό τομέα. Ο Λένιν υπογράμμιζε ότι η τρίτη κατηγορία (αυτή της ιδεολογικής πάλης) τόσο με την αστική τάξη όσο και με οπορτουνιστικά ρεύματα είναι ο πιο δύσκολος και μακροχρόνιος αγώνας. Θεωρητικό όπλο του κόμματος για τον αγώνα αυτό είναι η γνώση και κατανόηση της επαναστατικής κοσμοθεωρίας του Μαρξισμού – Λενινισμού.
Ταυτόχρονα επεξεργάστηκε τις οργανωτικές αρχές του κόμματος, τους κανόνες της κομματικής ζωής και τις αρχές της κομματικής καθοδήγησης. Πεμπτουσία της λειτουργίας του ΚΝΤ είναι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός. Ουσιαστικά προϋποθέτει την πλήρη δημοκρατική συζήτηση κατά τη διαδικασία λήψης και υιοθέτησης μιας απόφασης και ταυτόχρονα την συλλογικότητα και μονολιθικότητα στην εφαρμογή της μέσα από την προσωπική ευθύνη/υποχρέωση του κομματικού μέλους να λάβει μέρος στη δράση για την υλοποίηση της (ανεξάρτητα από την θέση κατά τη διάρκεια της συζήτησης). Ταυτόχρονα σημαντική θέση έχει η κριτική και αυτοκριτική στο κόμμα που αφενός βοηθάει στο ξεπέρασμα δυσκολιών και την επίλυση αδυναμιών αλλά ταυτόχρονα βοηθάει και στην διαπαιδαγώγηση των κομματικών μελών.
Όσον αφορά τις οργανωτικές δομές του, ουσία τους είναι η ικανότητα στο κόμμα να εξασφαλίζει οργανωτικές σχέσεις που να ενσωματώνουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο συνειδητότητας και να υπάρχει συστηματική ανύψωση του επιπέδου αυτού. Πρέπει να υπάρχει απαραίτητα ένα ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο (Κεντρική Επιτροπή) που να εξασφαλίζει την ενιαία καθοδήγηση. Επιπρόσθετα απαραίτητες είναι οι Κομματικές Οργανώσεις Βάσης που να είναι ο συνδετικός κρίκος του κόμματος με ολόκληρη την εργατική τάξη και γενικότερα την κοινωνία. Στο ενδιάμεσο υπάρχουν και αλλά καθοδηγητικά όργανα που προσαρμόζονται ανάλογα με τις συνθήκες (Επαρχιακές Οργανώσεις, Συμπλεγματικές οργανώσεις κλπ στα κυπριακά δεδομένα).
Η εργατική τάξη στην σύνθεση της όσον αφορά το επίπεδο συνειδητότητας της δεν είναι ομοιογενές. Το κόμμα αποτελεί την πρωτοπορία της εργατικής τάξης, επομένως και τα μέλη του θα πρέπει να είναι τα πιο συνειδητά και πρωτοπόρα στοιχεία της εργατικής τάξης και της κοινωνίας. Το μέλος θα πρέπει να συμφωνεί με το πρόγραμμα του κόμματος και να παραδέχεται ένα ελάχιστο όριο οργάνωσης. Άρα απαιτείται η προσωπική συμμετοχή του μέλους σε κάποια κομματική οργάνωση όπως επίσης και η πειθαρχία στις λαμβάνοντες συλλογικές αποφάσεις.
Ιμπεριαλισμός, το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού:
Ο ιμπεριαλισμός συνήθως προσλαμβάνεται ως οι επιθετικές τάσεις, τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά, των μεγάλων καπιταλιστικών κρατών έναντι των μικρότερα κρατών στην σφαίρα των διεθνών σχέσεων. Αυτή η αντίληψη είναι εντελώς λανθασμένη και παραπλανητική. Στην πραγματικότητα ο ιμπεριαλισμός αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη ιστορική εποχή του καπιταλισμού που ενσωματώνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε διάφορα επίπεδα (πολιτικά, οικονομικά, ιδεολογικά κλπ).
Ο Λένιν καταπιάνεται με την μελέτη του ιμπεριαλισμού γιατί υπήρχε η ανάγκη να μελετηθεί ποια ήταν η συνολική εικόνα στις αρχές του 20 αιώνα της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αν δεν κατανοηθούν οι οικονομικές ρίζες αυτού του φαινομένου, αν δεν εκτιμηθεί η πολιτική και κοινωνική του σημασία, δεν μπορεί να γίνει ούτε βήμα στον τομέα της λύσης των πρακτικών καθηκόντων του κομμουνιστικού κινήματος.»12
Από την οικονομική πλευρά του Ιμπεριαλισμού ο Λένιν έδωσε ένα ορισμό που θα μπορούσε να συνοψιστεί σε 5 βασικά γνωρίσματα. Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα μονοπώλια πλέον παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ζωή. Αυτά προκύπτουν από την όλο αυξανόμενη συγκέντρωση της παραγωγής και του κεφαλαίου σε πολύ ψηλά επίπεδα. Δημιουργείται το χρηματιστικό κεφάλαιο που προκύπτει μέσα από την συγχώνευση του τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου. Στην βάση του χρηματιστικού κεφαλαίου δημιουργείται η αντίστοιχη ολιγαρχία. Η εξαγωγή Κεφαλαίου αποκτά πλέον εξαιρετικά σπουδαία σημασία σε διάκριση με την εξαγωγή εμπορευμάτων. Συγκροτούνται διεθνείς μονοπωλιακές ενώσεις των καπιταλιστών, οι οποίες μοιράζουν τον κόσμο, το εδαφικό μοίρασμα της γης ανάμεσα στις μεγαλύτερες καπιταλιστικές δυνάμεις.
«Ο ιμπεριαλισμός είναι ο καπιταλισμός στο στάδιο εκείνο της ανάπτυξης, στο οποίο έχει διαμορφωθεί η κυριαρχία των μονοπωλίων και του χρηματιστικού κεφαλαίου, έχει αποκτήσει εξαιρετική σημασία η εξαγωγή κεφαλαίου, έχει αρχίσει το μοίρασμα του κόσμου από τα διεθνή τραστ και έχει τελειώσει το μοίρασμα όλων των εδαφών της γης από τις μεγαλύτερες καπιταλιστικές χώρες»13
Σε τελική ανάλυση ο Λένιν απέδειξε την ιστορικότητα του Ιμπεριαλισμού, ως το τελευταίο στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού. Οδηγεί στην περαιτέρω και πιο ολόπλευρη κοινωνικοποίηση της παραγωγής. Εντούτοις η ιδιοποίηση του κέρδους παραμένει σταθερή στους πολύ λίγους κεφαλαιοκράτες που συσσωρεύουν όλο και περισσότερα κεφάλαια. Το γενικό πλαίσιο του ελεύθερου ανταγωνισμού παραμένει, η καταπίεση των μονοπωλίων πάνω στο σύνολο του πληθυσμού, γίνεται κατά πολύ χειρότερη. Παρόλο που η εμπορευματική παραγωγή παραμένει κυρίαρχη, εντούτοις τα περισσότερα κέρδη καταλήγουν «στις μεγαλοφυΐες των χρηματιστικών μηχανορραφιών,…, των κερδοσκόπων». Οι στρατιωτικό-πολιτικές επεμβάσεις των ιμπεριαλιστικών κρατών έχουν ως σκοπό τα μονοπώλια να μπορούν να εκμεταλλεύονται περισσότερους λαούς με στόχο την επέκταση των αγορών τους, τον έλεγχο των πηγών πρώτων υλών και ενέργειας και την γιγάντωση τους για να μπορούν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. Στον ιμπεριαλισμό πέραν της επιθετικότητας σε στρατιωτικό-πολιτικές επεμβάσεις εντείνεται και η επιθετικότητα ενάντια στους εργαζόμενους και γενικότερα στα λαϊκά στρώματα με μορφές έντασης της εκμετάλλευσης, σ’ όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.
Έτσι κατέληξε στο αναπόφευκτο των πολέμων στην εποχή του μοιράσματος του κόσμου. Κάνοντας ένα βήμα παρακάτω απέδειξε ότι λόγω, της ανισομερούς ανάπτυξης του καπιταλισμού στο στάδιο του ιμπεριαλισμού και ακόμη η ανισομερής ανάπτυξη του εργατικού κινήματος σε κάθε μια χώρα ξεχωριστά, δημιουργεί τις προϋποθέσεις αν ο υποκειμενικός παράγοντας είναι έτοιμος, να σπάσει η ιμπεριαλιστική αλυσίδα (αδύναμος κρίκος). Προχωρώντας παρακάτω καθόρισε την τακτική της εργατικής τάξης για ανάληψή της εξουσίας.
Για το Εθνικό Ζήτημα:
Αρχικά θα πρέπει να κάνουμε ένα διαχωρισμό, λίγο χοντροκομμένα, ανάμεσα στους εθνικούς πολιτισμούς που υπάρχουν σε μια καπιταλιστική οικονομία. Σε κάθε (καπιταλιστικό) εθνικό πολιτισμό μπορούν να εντοπιστούν στοιχεία δημοκρατικού και σοσιαλιστικού πολιτισμού αφού μέσα σε αυτές τις κοινωνίες αναπτύσσεται η εργατική τάξη με την συνείδηση της. Την ίδια ώρα υπάρχει και ο αστικός εθνικός πολιτισμός και μάλιστα ως κυρίαρχος αφού προκύπτει από την κυρίαρχη οικονομικά τάξη.
Η αστική τάξη αξιοποιεί τον εθνικισμό (τον εθνικό πολιτισμό της) με σκοπό την διαίρεση των εργαζομένων και αφού θολώσουν τους σκοπούς τους να τους αποσπάσουν λαϊκά δικαιώματα. Βάζοντας μπροστά «εθνικούς σκοπούς» προσπαθούν να δημιουργούν ευσεβείς πόθους στους εργαζόμενους και να καλλιεργούν την έχθρα μεταξύ των εργαζομένων άλλων κρατών. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να «καλλιεργεί σε μεγάλο βαθμό τη διαφθορά στο εργατικό περιβάλλον» και να «προξενεί τεράστια ζημιά στην υπόθεση της ελευθερίας» και σε τελική ανάλυση «ο εθνικισμός αποκτηνώνει, αποβλακώνει και διαιρεί τους εργάτες για να τους σύρει στο άρμα της αστικής τάξης».
Το προλεταριάτο πέραν από το να μην εμπλέκεται το ίδιο μέσα σε τέτοιους «εθνικούς σχεδιασμούς» για την επίτευξη εθνικών στόχων και αναπτύξεων κάθε έθνους πρέπει επίσης να προειδοποιεί τις μάζες για τον κίνδυνο που κλείνουν μέσα τους τέτοιες αυταπάτες. Πρέπει να υποστηρίζει τα προοδευτικά στοιχεία που εμπεριέχει η εθνικότητα στο καπιταλισμό, όπως π.χ. την συγκέντρωση διασπασμένων κρατών σε ενιαίο, την ικανότητα να κερδηθούν δημοκρατικά δικαιώματα, την εθελοντική αφομοίωση των εθνών αλλά ταυτόχρονα να αντιτίθεται στην άσκηση βίας για αυτήν από κάποιο έθνος με «προνόμιο» ή να στηρίζεται μονάχα στο προνόμιο αυτό. Αντίθετα υποστηρίζει κάθε τι που βοηθά το σβήσιμο των εθνικών διακρίσεων, το γκρέμισμα των εθνικών φραγμών, κάθε τι που κάνει όλο και πιο στενούς τους δεσμούς ανάμεσα στις εθνότητες.
Βασικός σκοπός του εργατικού κινήματος είναι η ανάδειξη μέσα από τη συμμετοχή στους αγώνες αυτών των δημοκρατικών και σοσιαλιστικών στοιχείων με στρατηγικό στόχο την οικοδόμηση του διεθνισμού, την εργατική δημοκρατία, τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό. Χαρακτηριστικά ο Λένιν σημείωνε «υπάρχει μια λύση του εθνικού ζητήματος, … , και η λύση αυτή είναι ο συνεπής δημοκρατισμός»14. Πρέπει να είναι προφανές ότι οι κομμουνιστές αναγνωρίζουν τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά του κάθε λαού, εξάλλου είναι ανάγκη στον κάθε εργαζόμενο κάθε κράτους να αξιοποιήσει αυτά τα στοιχεία της χώρας του για να αγωνιστεί στο πεδίο της ταξικής πάλης της χώρας του. Ταυτόχρονα προφανές είναι ότι δε θεωρούν κανέναν υποδεέστερο ή ανώτερο από τον άλλο.
«Όποιος θέλει να υπηρετεί το προλεταριάτο, έχει χρέος να συνενώνει τους εργάτες όλων των εθνών, παλεύοντας ακλόνητα ενάντια στον αστικό εθνικισμό, και το «δικό του» και τον ξένο»15 πόσον μάλλον όταν η ίδια του η εργατική τάξη είναι χωρισμένη, ως ένα σημείο και λόγω του εθνικισμού. Ο εθνικισμός είναι ιστορικά αναγκαίος για τον καπιταλισμό και ο καπιταλισμός ιστορικά αναγκαίος για τον σοσιαλισμό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο μαρξισμός αναγνωρίζει και πρωτοστατεί στα εθνικά κινήματα, διεκδικώντας τα προοδευτικά στοιχεία που εμπεριέχει το έθνος που θα δώσουν τα απαραίτητα για το επόμενο βήμα αλλά προφανώς χωρίς να υιοθετεί την λογική του εθνικισμού αλλά τη λογική της προοδευτικής εξύψωσης του λαού, αρχικά στα εθνικά του όρια. Ιδιαίτερα σε συνθήκες καταπίεσης «η απόλυτη υποχρέωση κάθε μαρξιστή να υπερασπίζεται τον πιο αποφασιστικό και τον πιο συνεπή δημοκρατισμό σ’ όλα τα σημεία του εθνικού ζητήματος» όπως επίσης υποχρέωση του προλεταριάτου αποτελεί «η αποτίναξη κάθε καταπίεσης των εθνών, κάθε προνομίου ενός από τα έθνη» σε άλλα έθνη.
Έτσι, στα πρώτα στάδια του καπιταλισμού η εργατική τάξη θέτει στους σκοπούς της την πανεθνική οργάνωση και στο επίπεδο του κράτους, την εξάλειψη των παλαιών φεουδαρχικών στοιχείων και την επίτευξη δημοκρατικών αλλαγών σε εθνικό επίπεδο. Στις περιπτώσεις εθνικής υποτέλειας παλεύει για την εθνική ανεξαρτησία και σε περιόδους βίαιου εθνικού διαχωρισμού παλεύει για την ενοποίηση. Αυτό που πρέπει να κάνει η εργατική τάξη δεν είναι να μην συμμετάσχει στους εθνικούς αγώνες αλλά αρχικά να αναγνωρίζει και να πρωτοστατεί στους εθνικούς αγώνες που θα ωφελήσουν τις ευρύτερες λαϊκές μάζες και όχι τις βλέψεις των καπιταλιστών. Ταυτόχρονα δεν πρέπει να συγχέει τους τακτικούς σκοπούς με τον στρατηγικό σκοπό και εν τέλει να υποτάσσει τον στρατηγικό σκοπό προς όφελος των τακτικών.
Ιδιαίτερα στο σημείο αυτό όταν προσπαθούμε να προσεγγίσουμε τις κυπριακές συνθήκες πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Στην Κύπρο αντιμετωπίζουμε εθνικό ζήτημα που εμποδίζει την συνένωση του λαού. Μέσα από την επέμβαση ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και την καλλιέργεια επίπλαστων εθνικιστικών αντιπαραθέσεων και αλυτρωτισμών μεταξύ του λαού και έπειτα από ένα καλά οργανωμένο έγκλημα από της δυο πλευρές των εθνικιστών κατ’ εντολή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (πραξικόπημα και εισβολή) κατάφεραν να μοιράσουν την Κύπρο και κατ’ επέκταση τον λαό της.
Είναι εθνικό ζήτημα λόγω του σκοπού του για συνένωση σε πλήρη οντότητα τη διαιρεμένη Κύπρο και κατ’ επέκταση την ενοποίηση των εργαζόμενων της Κύπρου. Δεν είναι λόγω των αλυτρωτισμών που η εθνικιστική αντίληψη πρεσβεύει και η αστική τάξη κατά διαστήματα αναπαράγει και ενισχύει. Πόσον μάλλον αυτοί οι αλυτρωτισμοί και τα εθνικιστικά μίση κρατούν τον κυπριακό λαό διαιρεμένο και τον εμποδίζουν να αγωνιστεί ενωμένος για τα συμφέροντα της τάξης του. Ταυτόχρονα στην Κύπρο συνυπάρχουν διαφορετικά εθνικά στοιχεία. Οι κομμουνιστές της Κύπρου δε θα μπορούσαν πάρα να υποστηρίζουν ότι τα στοιχεία αυτά είναι δευτερεύον και ότι προέχει η κοινή πατρίδα και η ενοποίηση του λαού. Είναι καθήκον κάθε κομμουνιστή να συμμετέχει σε κάθε αγώνα που θα εξυψώνει την αλληλεγγύη μεταξύ των λαών, πόσο μάλλον στην αλληλεγγύη του ίδιου του, του λαού μεταξύ του.
Ο Λένιν ζωντανός και επίκαιρος
Ο Λένιν, είναι καθοδηγητικός φάρος για το διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα, γιατί ανέπτυξε την επαναστατική κοσμοθεωρία και πρακτική της εργατικής τάξης, στοιχεία άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους. Επέκτεινε τον μαρξισμό στην «φιλοσοφία της πολιτικής», τη διαλεκτική σύνδεση της πράξης και της σκέψης πιο συγκεκριμένα μέσα σε επαναστατικές συνθήκες, την ενότητα της θεωρίας και της πράξης, την πρακτική εφαρμογή της θεωρίας στην πράξη και την επίδραση της πράξης στην θεωρία.
Έδωσε ιδιαίτερη μάχη με τις ρεφορμιστικές αντιλήψεις ανάμεσα στο ΣΔΕΚΡ και γενικότερα στους «μαρξιστικούς» και «επαναστατικούς» κύκλους της εποχής του. Η σύγκρουση αυτή δεν αφορούσε μόνο την Ρωσία άλλα και άλλες χώρες (π.χ. Γερμανία με συνεπής εκφραστές την Ρόζα Λούξεμπουργκ και Καρλ Λιμπκνεχτ) με αποκορύφωμα την διαπάλη στην Β’ Διεθνή μέχρι και την αποχώρηση των συνεπών μαρξιστών και την ίδρυση σταδιακά κομμουνιστικών κομμάτων.
Το έργο που ανέπτυξε ο Λένιν είναι τεράστιας σημασίας για την επαναστατική διαδικασία σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας. Ανέπτυξε παραπέρα τα συστατικά μέρη του Μαρξισμού, από την φιλοσοφία, την πολιτική οικονομία μέχρι τον επιστημονικό κομμουνισμό. Έθεσε στερεά τις βάσεις για την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας και έδειξε τον δρόμο για να την κατακτήσουμε. Άσκησε δριμεία κριτική και πολεμική σε όποια αντίληψη προσπαθούσε να καπηλευτεί τον μαρξισμό με απώτερο σκοπό να τον διαστρεβλώσει, από τις οπορτουνιστικές μέχρι τις αριστερίστικες αντιλήψεις. Ανάπτυξε την θεωρεία και την πρακτική για τους συμμάχους της εργατικής τάξης και την αναγκαιότητα της συμμαχίας της εργατικής τάξης με την φτωχή αγροτιά. Ανέπτυξε και επέδειξε τον νόμο για την ανισομερή οικονομική και πολιτική ανάπτυξη του καπιταλισμού, την δυνατότητα οικοδόμησης του σοσιαλισμού ακόμα και σε μια χώρα μέσα από την ανάπτυξη της θεωρίας του αδύναμου κρίκου της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας. Εξύψωσε τον διεθνισμό μέσα από την ίδρυση της Γ’ Διεθνούς ή αλλιώς τη Κομιντέρν.
Ιδιαίτερη σημασία και παρακαταθήκη αποτελεί η δημιουργία του Κόμματος Νέου Τύπου, θέτοντας τις απαραβίαστες αρχές του, τις αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και του προλεταριακού διεθνισμού, σε συνδυασμό με την επαναστατική στρατηγική, θέτοντας στο πρόγραμμα του την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.
Είναι υποχρέωση των σύγχρονων επαναστατών να μελετούν την ζωή και το έργο του, αντλώντας από αυτά τα απαραίτητα εφόδια για να ανταποκρίνονται επάξια στις σύγχρονες συνθήκες.
1 Β.Ι. Λένιν: «Άπαντα» τόμος 3ος, σελ. 630
2 από τη λέξη «ναράντ» που στα Ρωσικά σημαίνει λαός
3 Οργάνωση «Λαϊκή Θέληση»
4 «Ισκρα» = Σπίθα
5 πήραν το όνομα από τη λέξη πλειοψηφία
6 πήραν το όνομα από τη λέξη μειοψηφία
7 Συμβούλια που δημιουργήθηκαν από λαϊκή πρωτοβουλία
8 Β.Ι. Λένιν: «Ο αριστερισμός παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού», Άπαντα, τόμος 41, σελ. 9
9 Β.Ι. Λένιν: Άπαντα, τόμος 44, σελ. 30
10 Β. Ι. Λένιν: «Ιδιομορφίες της ιστορικής ανάπτυξης του μαρξισμού», Άπαντα, τόμος 20, σελ. 91-92.
11 Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», τόμος Θ1-Θ2, σελ. 41
12 Β. Ι. Λένιν: Άπαντα, τόμος 27, σελ. 314.
13 Β. Ι. Λένιν: Άπαντα, τόμος 27, σελ. 323.
14 Β. Ι. Λένιν, «Κριτικά Σημειώματα για το Εθνικό ζήτημα»
15 Β. Ι. Λένιν, «Κριτικά Σημειώματα για το Εθνικό ζήτημα»